نقش تحزب در جذب مشارکت عمومی/11 --------------------------------------------- #شفیعی_مطهر ----------------------------------------------- مفهوم شناسی تحزب ------------------------------------------------- امام خميني(ره) و تحزب ---------------------------------------------- رويكرد امام خميني نسبت به احزاب در شرايط متفاوت و مقاطع تاريخي متفاوت، تغييراتي داشته است. آنچه بايد همواره در نظر داشت اين است كه روند موضع‌گيري ها و سخنان امام خميني بيانگر اين است كه رويكرد امام در مورد احزاب فرمايشي رژيم پهلوي قاعدتاً متفاوت از رويكرد ايشان نسبت به احزاب عصر جمهوري اسلامي باشد؛ بنابراين با توجه ويژه به اين امر بايد در مورد ديدگاه امام خميني نسبت به پديده‌هاي سياسي ـ اجتماعي خصوصاً احزاب سياسي، اظهارنظر كرد. امام حفظ وحدت را بزرگ ترين نيرو در مقابل قدرت هاي خارجي و دشمنان اسلام و انقلاب مي‌دانسته است. امام خميني در بياني صريح، احزاب پيش از انقلاب را عاملي در جهت از بين بردن اتحاد مردم و ايجاد شكاف و دسته‌بندي‌هاي غيرواقعي در جامعه معرفي مي‌كند. در اين رابطه امام مي‌فرمايد: «اصل اين احزابي كه در ايران از صدر مشروطيت پيدا شده است، آن كه انسان مي‌فهمد اين است كه اين احزاب ندانسته به دست ديگران پيدا شده است؛ و خدمت به ديگران بعضي از آن ها كرده‌اند. من اين طور احتمال مي‌دهم كه در ساير ممالك ـ كه آن وقت مهم انگلستان بوده است ـ آن ها يك احزابي درست كردند براي به دام انداختن ممالك عقب‌افتاده و ممالكي كه از آن ها استفاده مي‌خواستند بكنند... در ممالك ما، و خصوصاً در مملكت ايران، از اول كه احزاب درست شده است، اين ها ـ هر جمعيتي يك حزبي درست كردند دشمن با احزاب ديگر. يك صحنه مبارزه بين احزاب. و اين از باب اين بوده است كه چون خارجي ها مي‌خواستند از اختلاف ملت ها، از اختلاف توده‌هاي مردم استفاده كنند، يكي از راه هايي كه موجب اين مي‌شود كه اختلاف پيدا بشود و مردم با هم در يك مسائلي مجتمع نشوند، قضيه احزاب بوده است... اساساً باب احزاب، از اول كه پيدا شده است و اين ها با هم جنگ و نزاع كردند، به نظر مي‌رسد كه با دست ديگران [بوده] براي اين كه اين ها با هم مجتمع نشوند. و آن ها از اجتماع يك توده‌اي مي‌ترسند، از اين جهت به واسطه اين كه اين ها مجتمع با هم نشوند و مربوط با هم نباشند.» (صحيفه امام، ج 5، ص 274-ـ276) پديد آمدن حزب رستاخيز به وسيله حكومت و اعلام نظام تك حزبي در كشور و فرمايشي بودن اين حزب از طرفي و اجبار در عضويت در آن از طرف ديگر خشم امام را برانگيخت و باعث شد كه بر مخالفت امام با تحزب ـ و خصوصاً حزب رستاخيز ـ افزوده شود. در اين رابطه امام در پاسخ به استفتايي در سال 1353 فرمودند: «ايران تنها كشوري است كه حزبي به امر «ملوكانه» تأسيس كرده و ملت مجبور است وارد آن شود، و هر كس از اين امر تخلف كند، سرنوشت او يا حبس و شكنجه و تبعيد و يا از حقوق اجتماعي محروم شدن است.» (همان، ج 3، ص 72) امام تشكيل اين حزب و اجبار در عضويت آن را دليلي بر خفقان رژيم شاه مي‌دانست كه از اين طريق رژيم قصد داشته قوة مقاومت مردم در مقابل حكومت را به كلي سلب نمايد، بنابراين اين حزب را مخالف اسلام و مصالح ملت ايران مي‌دانست و شركت در آن را حرام شرعي اعلام كرد: «نظر به مخالفت اين حزب با اسلام و مصالح ملت مسلمان ايران، شركت در آن بر عموم ملت حرام و كمك به ظلم و استيصال مسلمين است؛ و مخالفت با آن از روشن‌ترين موارد نهي از منكر است» (همان، ج 3، ص 71) -------------------------------------------- ادامه دارد... ------------------------------------- @amotahar

نظرات شما عزیزان:

موضوعات مرتبط: مقالات